1. Mahfi Eğilmez Türklerin sistem dışı altın ve döviz varlıkları ile ilgili güzel bir yazı kaleme almış. Birkaç tespitte bulunmak istiyorum.

2. Sistem dışı döviz/altın varlık toplamı için somut bir veri yok ama tahminlerden yola çıkılarak bulunan 300B$ı makul kabul edebiliriz. Bu durumda bankacılık sisteminde (yerleşiklerin) yaklaşık 235B$, sistem dışında 300B$, toplam 535B$ yabancı para ve değerli metal varlığı olur. 
3. Bu rakam (gerçi GSYİH ölçümümüz de net değil ama) GSYİHnin yaklaşık %75ine denk gelir ki, yüksek ve önemli bir orandır. Bunun karşılığında 225B$ civarı bir TL mevduat mevcuttur. 
4. Mevcut yüksek faiz ortamında insanların sistem dışında TL tutması pek normal/alışıldık olmasa da, sistem dışındaki TL ile birlikte toplam TL varlığının döviz dengini de 250B$ kabul edebiliriz. 
5. Sonuçta Türk vatandaşlarının toplam 785B$ dengi likit varlığa sahip oldukları ve bunun 535/785= %68inin TL dışında tutulduğu söylenebilir. Bu çok yüksek orandan anlaşılabileceği gibi, dolarizasyon hesaplarken sadece sistem içi orana bakmak hatalı netice verir. 
6. Türk vatandaşlarının birikimlerini sistem dışında döviz yada altın olarak tutma alışkanlığı yeni değildir ve bence ana sebebi devlete ve hukuka olan güven eksikliğidir. Ancak son senelerde bu durumun (elimizde veri yok ama) daha da arttığını gözlemliyorum. 
7. Bize benzer örneklerden biri (orada yurtdışında döviz tutma alışkanlığı çok daha ağırlıklı olma kaydıyla) Arjantin’dir. İncelendiğinde bu tip ülkelerde bir noktadan sonra faiz artışının da işe yaramadığı, yerel para biriminin “store of value” özelliğini kaybettiği görülebilir. 
8. Ülkenin ekonomi (ve Merkez Bankası) yönetimi önce vatandaşların neden likit varlıklarının %68ini kendi para birimlerinde tutmuyorlar sorusuna cevap vermeli ve bu akut durumu düzeltici politikalar uygulamalılardır. 
9. Yoksa zaten varlıkların üçte birinde kalan TLye yönelik (zorunlu karşılık arttırımı gibi) para politikaları ile bütünü yönlendirmeleri ve olumlu sonuç almaları çok mümkün olmaz.